بررسی مسایل مربوط به فرش دستباف ایرانی مانند نگهداری و شستشوی فرش دستباف، مـا را مـلزم بـه ارائه یک تعریف مشخص از این محصول می‌کند. این تعریف به ما کمک خواهد کرد محدوده مـسایل را مشخص کرده و کم و کیف آن را مورد ارزیابی قرار دهیم. از آن جا که فرش دستباف یـک مصنوع به شمار مـی‌آید بـاید به ترتیب اولویت‌های زیر به آن بپردازیم.
1-محصولی که در حکم کالا در بازارهای داخلی و خارجی داد و ستد می‌شود.
2-محصولی که کیفیت طرح،مواد اولیه،بافت و تنوع رنگ به آن ارزش کارشناسی ممتازی می‌بخشد. می‌توان علاوه بـر ارزش کالایی،به ارزش هنری آن نیز توجه داشت.
3-فرش به عنوان یک نوع صنعت دستی،سرشتی عمیقا قومی و تاریخی دارد؛به همین اعتبار واجد ارزش ملی پردامنه‌ای است.این ارزش از برایند تجارب، فرهنگ،ویژگی‌های اقلیمی و عـواملی از ایـن دست پدید آمده و قابل انتقال و یا حذف نیست!
4-علاوه بر همه این‌ها فرش در حکم کالا،ارزش اضافی تولید می‌کند که باید در فرآیند کل تولید و مبادله کالایی جامعه گنجانده شود.پدیده ارزش افـزوده نـیز از دید اقتصادی به جهات مختلف،موضوع مورد توجه است که از مهم‌ترین عناصر آن نیروی کار-باشنده- است.
در اجمال به این تعریف می‌توان دست یافت که: فرش دستباف محصولی است هـنری-قـومی که به عنوان یک صنعت دستی و کالایی نفیس به مبادله گذارده می‌شود.اگر به آمار بافندگان و دیگر دست اندرکاران این محصول نظر کنیم و قریب ده میلیون نفر را مورد عنایت قـرار دهـیم بـه ابعاد ارزش این محصول پی خواهیم بـرد.
بـحث‌های کـارشناسانه و محققانه در اطراف فرش دستباف ایرانی به طور پیگیر از جانب تنی چند از استادان مطلع و دلسوز این رشته انجام گرفته است،کتب ارزشمندی بـه چـاپ رسـیده است؛اما مشکلات فرش و خانواده عظیم فرش هـنوز سـاماندهی نشده است.در این مختصر هدف توجه به برخی سؤالات و مسائلی است که عرصه بسیار پر اهمیتی را در تولید و مبادله این مـحصول در بـر مـی‌گیرد.
عناصر تولید فرش: فرش دستباف قبل از هر چیز نیازمند مـنابع بکر و طبیعی و غیر مصنوعی است.موادی از قبیل پشم،ابریشم و نخ که برای هر یک از آنها متأسفانه مشابهات کـم بـهای مـصنوعی نیز وجود دارد. کنترل کیفی تولید این مواد و روش‌های تولید و ارائه آن می‌تواند از طـریق اسـتاندارد سازی ملی از گزند سودجویی‌های صرفا تجاری در امان بماند. در مورد رنگ و رنگرزی چه گیاهی و چه شیمیایی بـاید بـا اصـول صحیح و ثابت کردن رنگ در بهبود کیفتی آن اقدام کرد. سیاست‌های تشویقی بـه وسـیله بـنیادهای رسمی نیز یکی از راه‌های تأثیر گذار بر بهبودی تولیدات مواد اولیّه می‌باشد.یک قالیشویی فرش دستباف در تهران هست که حرفه ای بدون آسیب به فرش کار شستشوی آن را انجام میدهد.
مسأله بـافت فـرش بـا توجه به امر پراکندگی در سطح شهر،روستا و عشایر و نیز با توجه به اینکه بـیشتر ایـن بافندگان،مزدبگیران و سرمایه گذاران فرش هستند، تأثیر کیفی در پیچیده شدن تولید دارد.در بیشتر مـوارد هـیچ گـونه قانونمندی در ارتباط صاحب کار و بافنده، وجود ندارد.طبیعتا سودجویی و استثمار شدید در افت کیفیت بـافت تـأثیر عمده‌ای دارد.بافت به پیش نیازهای
طرح و مواد اولیـه مـتکی اسـت،اما خود نقشی وزین در تولید این محصول دارد.استاندارد سازی و تدوین چارچوبه‌های استاندارد به ترتیبی مـی‌تواند اعـمال شود که نیروی تولید را هم با استانداردهای ملی و جهانی کار بنگرد و هـم حـداقل حـقوق و معیشت استاندارد را برایشان در نظر بگیرد.
از دیگر کاستی‌های کیفی این محصول،باسمه‌ای کردن طرح‌های قدیمی و سـنتی اسـت کـه در بسیاری موارد بر اساس تمایل و درخواست بازار و بی توجه به خصوصیات و ویـژگی‌های اقـلیمی،قومی،فولکوریک و اسطوره‌ای یک محصول،صورت می‌گیرد.تجار فقط به دلیل شیرین بودن بازار و تقاضای زیـاد بـرای محصولی خاص،سفارش تولید وسیع و گسترده آن را در هر نقطه و هر شرایطی می‌دهند.نـمونه بـسیار چشمگیر آن«گبه» در چند سال گذشته است.
آنـچه از جـنبه اقـتصادی محصول حائز اهمیت است دو صد چندان از جـنبه اجـتماعی و فرهنگی مناسبات تولید فرش اهمیت دارد.کیفیت نازل بافت تماما به ارزش هنری،تاریخی و مـلی مـحصول لطمه می‌زند.
تقاضای محصول را کـاهش مـی‌دهد و آثار مـخربی بـر تـولید ناخالص ملی به جا می‌گذارد.
تـجارت بـه عنوان اولای تولید فرش بیشترین تأثیر را در نزول کیفی این محصول داشته اسـت.
چـاره نهایی این امر تولیت تولید بـر عهده نبیادی می‌تواند بـاشد کـه قادر به کنترل کیفی مـحصول تـجاری باشد.در اینجا نیز با سیاست‌های تشویقی و تنبیهی بر تجارت فرش می‌توان این کـالا را از حـوزه واسطه‌گی مصون نگهداشت.
یک نـکته بـاریک‌تر از مـو انیکه،کار هـنری و صـنعت ملی که ارزش مبادله عـالی داشـته باشد،با عواطف بشری یعنی احساس بافنده به اضاله مهارتش پیوند دارد.بافنده محروم از تـمامی حـقوق جهانی و ملی کار، کمترین تأثیر اعـتلایی و شـاید بیشترین تـأثیر تـخریبی را در هـویت فرش ایرانی می‌تواند داشـته باشد
خدمات تمیز کردن فرش را با قالیشویی حرفه ای ما با کارگاه فعال در شمال تهران تجربه کنید
شستشوی فرش دستباف در قالیشویی
- ۹۷/۱۰/۰۲